Τμήμα Φιλολογίας

Ρ. Δημοπούλου (Α-Λ), Μ. Γκαράνη (Μ-Ω)

Σκοπός του μαθήματος είναι η διεύρυνση και εμβάθυνση των γνώσεων των φοιτητών στη Γραμματική και το Συντακτικό της λατινικής γλώσσας καθώς και ο εμπλουτισμός του λεξιλογίου τους μέσα από τη μελέτη επιλεγμένων κειμένων της λατινικής πεζογραφίας. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην αντιμετώπιση μεταφραστικών προβλημάτων και στην εξοικείωση των φοιτητών με τεχνικές μετάφρασης από τη λατινική στην ελληνική.

Α. Μιχαλόπουλος (Α-Λ), Ν. Παπακωνσταντίνου (Μ-Ω)

Σκοπός του μαθήματος είναι η διεύρυνση και η εμβάθυνση των γνώσεων των φοιτητών/φοιτητριών στη γραμματική και το συντακτικό της Λατινικής, καθώς και ο εμπλουτισμός του λεξιλογίου τους μέσα από την ενδελεχή μελέτη επιλεγμένων κειμένων της λατινικής πεζογραφίας. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην αντιμετώπιση μεταφραστικών προβλημάτων και στην εξοικείωση των φοιτητών με τεχνικές μετάφρασης τόσο από τη Λατινική στην Ελληνική όσο και αντίστροφα. Παράλληλα, γίνεται μια επισκόπηση της λατινικής λογοτεχνίας από τις αρχές της μέχρι και τον 2ο αι. μ.Χ. Μελετώνται τα λογοτεχνικά είδη στη διαχρονική τους εξέλιξη, καθώς και η ζωή και το έργο των σημαντικότερων εκπροσώπων κάθε είδους. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στους συγγραφείς και τα λογοτεχνικά είδη της εποχής του Αυγούστου.

Β. Βαϊόπουλος

To μάθημα εισάγει τους φοιτητές/τις φοιτήτριες στη λογοτεχνική παραγωγή της εποχής του Αυγούστου, προωθώντας την εξοικείωσή τους ιδιαίτερα με το βιργιλιανό έπος. Ανάλυση αποσπασμάτων από τα βιβλία 1, 4, 6 και 8, που απηχούν την ιδεολογία του αυγούστειου καθεστώτος, παρεμφαίνουν τον ρόλο της pietas, αναδεικνύουν ζητήματα ρωμαϊκότητας/ρωμαϊκής ταυτότητας, θρησκείας και πολιτικής, και προβάλλουν την ιδέα της εποχής και του Βιργιλίου/Αυγούστου για την αποστολή της Ρώμης. Παράλληλα, θίγονται θέματα είδους και διακειμενικότητας, ενώ οι φοιτήτριες/ές ασκούνται και στην κατανόηση λατινικού λόγου, διδαγμένου και αδίδακτου.

Μαθησιακά αποτελέσματα

Με την επιτυχή ολοκλήρωση των σπουδών στο μάθημα οι φοιτήτριες/ές θα είναι σε θέση να:

• α. Κατανοούν λατινικά κείμενα με τη βοήθεια λεξικού και να τα μεταφράζουν στα Ελληνικά.
• β. Αντιλαμβάνονται γραμματικά και συντακτικά φαινόμενα και να αποδίδουν το νόημα του αρχαίου κειμένου.
• β. Γνωρίζουν βασικά χαρακτηριστικά για το βιργιλιανό έπος και τη λατινική λογοτεχνία της περιόδου του Αυγούστου.
• γ. Είναι εξοικειωμένες/οι με το ιδεολογικό πλαίσιο της εποχής μετά τους Εμφυλίους.
• δ. Συζητούν θέματα ταυτότητας/ρωμαϊκότητας και για την ανάδειξη της αποστολής της Ρώμης από το αυγούστειο καθεστώς, σε συσχέτιση με τα ιστορικοκοινωνικά συμφραζόμενα της εποχής.
• Στ. Διακρίνουν διακειμενικές σχέσεις των διδασκόμενων κειμένων και ειδολογικές πτυχές τους.

Σ.  Γεωργακοπούλου

Εισαγωγή στη ρωμαϊκή ρητορική και Κικέρων Pro Marcello

1. Ρωμαϊκή ρητορική ως ιστορική πραγματικότητα και ως ιδεολογικό υπόδειγμα (συνθήκες, ορολογία, θεωρητικές πραγματείες).

2. Πολιτική επισκόπηση του έτους 46 π.Χ. στη Ρώμη (με έμφαση στο πολιτικό πρόγραμμα του Ιουλίου Καίσαρα και τη θέση του Κικέρωνα, καθώς και στην πολιτική ταυτότητα του Μαρκέλλου). Το είδος του λόγου Υπέρ του Μαρκέλλου, η χρονική του δόμηση, οι πολιτικοποιημένοι όροι-κλειδιά, clementia Caesaris και magnanimitas. Ανάλυση και μετάφραση. Κριτικό υπόμνημα. Παράλληλα κείμενα από τη σύγχρονη επιστολογραφία του Κικέρωνα.

Μ. Γκαράνη

Το μάθημα θα εστιάσει σε ένα λόγο του Κικέρωνα, τον πρώτο Κατιλινιακό λόγο (63 π.Χ.). Θα εξετάσουμε τα κοινωνικά και πολιτικά συμφραζόμενα της συνωμοσίας του Κατιλίνα, καθώς και τις ρητορικές τεχνικές που χρησιμοποιούνται στο κείμενο, όπως αυτές σχετίζονται με τον απώτερο σκοπό του ρήτορα. Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στη γραμματική και το συντακτικό του κειμένου. Συγχρόνως θα γίνει μια γενικότερη εισαγωγή στην ιστορία της Ρητορικής στην Αρχαία Ρώμη.

Σ. Παπαιωάννου

Στόχος του μαθήματος αποτελεί η μελέτη της γένεση και εξέλιξης της Λυρικής ποίησης στη Ρώμη με επίκεντρο το προδόμου της, νεωτερικού ποιητή Κατούλλου, και του κορυφαίου εκφραστή της, Ορατίου. Το μάθημα θα ξεκινήσει με εισαγωγική αναφορά στην ελληνική αρχαϊκή λυρική ποίηση και την εξέλιξη της λυρικής ποίησης στον ελληνικό κόσμο υπό την επίδραση του Καλλίμαχου και της Ελληνιστικής ποιητικής. Στη συνέχεια θα εξεταστούν επιλεκτικά ποιήματα του Κατούλλου και Ωδές από το σύνολο της παραγωγής του Ορατίου. Η εξέταση θα περιλαμβάνει τη σχέση των Λατίνων ποιητών με τα ελληνικά τους πρότυπα, την πρόσληψη κοινών θεμάτων ξεχωριστά από το Κάτουλλο και τον Οράτιο, την εξέλιξη του είδους από τον Κάτουλλο στον Οράτιο, θέματα ποιητικής και ειδολογικής ενσυνειδησίας, το ζήτημα της επιγονικότητας, και τη σχέση λυρικής ποίησης και ρωμαϊκής πολιτικής επικαιρότητας

Ρ. Δημοπούλου

Εισαγωγή στη Μεσαιωνική Λατινική Φιλολογία. Ιστορικές περίοδοι και αντιπροσωπευτικοί συγγραφείς - λογοτεχνικά είδη. Φιλοσοφικά έργα: Boethius, DeConsolationePhilosophiae. Ιστοριογραφία του 6ου μ.Χ. αι. στη Δύση: Gregorius Turonensis, Historia Francorum, ·  Θρησκευτική Μεσαιωνική Ποίηση: Sequentiae Stabat Mater και Dies Irae. ·  Κοσμική Μεσαιωνική Ποίηση: Venantius Honorius Clementianus Fortunatus (Ad Radegundem), Carmina Burana, Petrus Abelardus · Πεζογραφία του Ύστερου Μεσαίωνα.

Σ. Γεωργακοπούλου (Α-Λ)

1. Ιστορική επισκόπηση και κλειδιά ανάγνωσης της αυγούστειας ελεγείας. 2. Ανάλυση και ερμηνεία χωρίων που αποτυπώνουν τους ερωτογραφικούς κοινούς τόπους και την ελεγειακή μεταγλώσσα στα Remedia amoris του επιγονικού Οβιδίου. 3. Η «γυναικεία» πειραματική φωνή της Σουλπικίας (Corpus Tibullianum): μετάφραση, σχόλια. 4. Κριτικό υπόμνημα. 5. Ελεγειακό δίστιχο.

Α. Μιχαλόπουλος (Μ-Ω)

Στόχος του μαθήματος είναι η λεπτομερής μελέτη (γλωσσική, υφολογική, ειδολογική, θεματική, ιδεολογική κ.λπ.) των Ηρωίδων του Οβιδίου, ενός από τα πιο σημαντικά έργα της λατινικής αλλά και της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Θα γνωρίσουμε τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της ρωμαϊκής ερωτικής ελεγείας και θα διερευνήσουμε την καινοτόμο συμβολή του Οβιδίου στην ανανέωση και τον εμπλουτισμό αυτού του είδους μέσω των Ηρωίδων του («γυναικείος» λόγος, «γυναικεία» οπτική, «γυναικεία» ανατροπή του ανδροκρατούμενου λογοτεχνικού κανόνα).

1. Σ. Γεωργακοπούλου: Οι θεωρίες του ρητορικού γέλιου στη Ρώμη: Κικέρων και Κοϊντιλιανός.
Οι ρωμαϊκές πραγματείες για τον αστειευτικό λόγο και τη σύνδεσή του με την ars rhetorica. Πηγές του γέλιου, ταξινόμηση των αστείων, παραδείγματα αστείων, κανόνες χρήσης τους από τον ρήτορα. Ανάλυση του De risu του Κοϊντιλιανού (Inst. orat. 6.3), με έμφαση στην ορολογία. Σύγκριση με την κικερώνεια θεωρία περί γέλιου (De orat. 2). Τα Saturnalia του Μακρόβιου και ο Φιλόγελως (μεταγενέστερες συλλογές αστείων).

2. Ε. Βλάχος: Ρωμαϊκή Τραγωδία: Σενέκας Hercules Furens
Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στη σχέση του Σενέκα με τις πηγές και τα πρότυπά του, ιδιαίτερα στη σχέση του με την αρχαία ελληνική τραγωδία (κυρίως τον Ηρακλή Μαινόμενο του Ευριπίδη), καθώς και στο φιλοσοφικό του υπόβαθρο, στην πολιτική διάσταση του έργου και τη σχέση του με το σύγχρονό του ιστορικό-πολιτικό πλαίσιο, καθώς και τις θεατρικές καινοτομίες και τη θεατρολογική και μεταθεατρική διάσταση της τραγωδίας του Σενέκα.

3. Α. Μιχαλόπουλος Οβίδιος, Μεταμορφώσεις
Στόχος του μαθήματος είναι η συστηματική μελέτη και ανάλυση των Μεταμορφώσεων του Οβιδίου και η διερεύνηση του ιστορικού και πολιτισμικού πλαισίου της εποχής του ποιητή. Εξετάζονται η ιδεολογική και ειδολογική ταυτότητα του έργου, η σχέση του με την επική παράδοση, τα δομικά στοιχεία του και οι αφηγηματικές τεχνικές του Οβιδίου. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στο θέμα της μεταμόρφωσης και στη λειτουργία του, στη θεματική ποικιλία του έργου, στους μύθους-πηγές και στον δημιουργικό τους μετασχηματισμό, καθώς και στον διάλογο των Μεταμορφώσεων με άλλα ελληνικά και ρωμαϊκά κείμενα. Η αξιολόγηση του σεμιναρίου συνδυάζει προφορική παρουσίαση και γραπτή εργασία στο τέλος του εξαμήνου. Ειδικά μαθήματα θα αφιερωθούν στην προετοιμασία και των δύο. 

4. Ρ. Δημοπούλου: Λατινική Λογοτεχνία της Αναγέννησης
Εισαγωγή στη Λατινική Λογοτεχνία της Αναγέννησης. Ιστορικό πλαίσιο. Ουμανισμός: οι σημαντικότεροι εκπρόσωποι. Εξέταση αντιπροσωπευτικών κειμένων με έμφαση στον πεζό λόγο. Μετάφραση - ερμηνευτικός σχολιασμός. Πρόσληψη των κλασικών – συμβολή στη διαμόρφωση της ευρωπαϊκής λογοτεχνίας.

Β. Βαιόπουλος

Εισαγωγή στο Ρωμαϊκό Θέατρο και τη Ρωμαϊκή Κωμωδία, ειδικά στην κωμωδία του Τίτου Μάκκιου Πλαύτου. Ρωμαϊκή Κωμωδία και Ελληνική Νέα Κωμωδία. Ρωμαϊκή Κωμωδία και η κωμική παράδοση της Ιταλίας. Πλαύτος και Τερέντιος. Εξέλιξη του λογοτεχνικού είδους από τον Αριστοφάνη ως τον Τερέντιο. Συστηματική μελέτη της κωμωδίας του Πλαύτου, MilesGloriosus (Ο Καυχησιάρης Στρατιώτης) στο σύνολό της από το πρωτότυπο, τόσο από φιλολογική άποψη όσο και από την οπτική της δραματουργίας. Παράλληλη, συγκριτική μελέτη με επιλογή κειμένων από διάφορες άλλες κωμωδίες τόσο του Πλαύτου, όσο και του Μενάνδρου και του Τερεντίου.

ΕΣΠΑ
Το μάθημα εξετάζει, μέσα από κριτική ανάλυση και ερμηνεία επιλεγμένων πεζογραφικών κειμένων της σωζόμενης λατινικής γραμματείας, τα ιστορικά, ιδεολογικά, πολιτικά και κοινωνικο-πολιτισμικά συμφραζόμενα της αρχαίας Ρώμης, με στόχο την προαγωγή ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης αναφορικά με τον συσχετισμό των υπό εξέταση ζυμώσεων με την εξέλιξη της ρωμαϊκής λογοτεχνίας ευρύτερα.