«Τα τραγούδια που ’χω γράψει».
Νεοελληνική Ποίηση και Μουσική (στιχουργία, μελοποίηση, πρόσληψη)
Ο Τομέας Νεοελληνικής Φιλολογίας και το ΠΜΣ «Κοραής», υπό την αιγίδα του Τμήματος Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και σε συνεργασία με το Τμήμα Μουσικών Σπουδών διοργανώνουν Διεπιστημονικό Συνέδριο με τίτλο «“Τα τραγούδια που ’χω γράψει”. Νεοελληνική Ποίηση και Μουσική (στιχουργία, μελοποίηση, πρόσληψη)». Το Συνέδριο πρόκειται να πραγματοποιηθεί το διάστημα από 16 έως 18 Δεκεμβρίου 2024 στο Αμφιθέατρο της Βιβλιοθήκης της Φιλοσοφικής Σχολής του Ε.Κ.Π.Α. με φυσική παρουσία των εισηγητών.
Η ποίηση και η μουσική θεωρούνται διαχρονικά συγγενείς τέχνες. Η συνάφειά τους, ωστόσο, παραμένει σε μεγάλο βαθμό αδιερεύνητη. Το συνέδριο, επικεντρωμένο στη σχέση μεταξύ της νεοελληνικής ποίησης και της μουσικής, έχει ως στόχο την ανάδειξη νέων επιστημονικών προσεγγίσεων της σύνθετης αυτής αλληλεπίδρασης. Ως κεντρικοί άξονες του συνεδρίου ορίζονται η μελοποίηση του ποιητικού λόγου και η στιχουργία εν γένει, δηλαδή ο λόγος που συντίθεται –γραπτά ή προφορικά– με άμεσο στόχο την εκφορά του στο πλαίσιο μιας μουσικής σύνθεσης και ο οποίος μπορεί υπό όρους να θεωρηθεί και να λειτουργήσει ως ποιητικός λόγος. Αντικείμενο ενδιαφέροντος αποτελούν, γενικότερα, οι τρόποι με τους οποίους επιδρούν στην πρόσληψη των δύο τεχνών οι πολύπτυχες μεταξύ τους σχέσεις εντός του παραπάνω πλαισίου.
ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ
1. Η πολυδιάστατη σχέση του γραπτού/τυπωμένου με το τραγουδισμένο κείμενο στο επίπεδο της μετρικής οργάνωσης (συγκλίσεις/αποκλίσεις, ελευθερίες/περιορισμοί). Πιθανοί τρόποι εμπλουτισμού ή/και ανασκευής συγκεκριμένων πτυχών των κυρίαρχων νεοελληνικών μετρικών θεωριών στο πλαίσιο της συλλειτουργίας των δύο τεχνών (τόσο στη λόγια όσο και στην προφορική παράδοση). Η έννοια του ρυθμού και η μουσική απόδοση του ποιητικού λόγου.
2. Η σχέση μελισμένου λόγου-μουσικής-χορού και η συγκρότηση μιας τριμερούς καλλιτεχνικής ενότητας κατά την επιτέλεση, από το δημοτικό τραγούδι μέχρι και τη σύγχρονη ραπ.
3. Ζητήματα πρόσληψης: ο (πιθανός) ρόλος τόσο της μουσικής στη διεύρυνση της πολιτισμικής απεύθυνσης –και εν γένει της επιρροής– ενός ποιητικού έργου ή μιας συγγραφικής προσωπικότητας, όσο και της λογοτεχνίας (ποίησης σε στίχο) ως προς ένα μουσικό έργο. Μηχανισμοί διάδοσης και δίαυλοι επικοινωνίας του προφορικού με τον γραπτό και του συλλογικού με τον ατομικό τρόπο δημιουργίας.
4. Μεθοδολογικές προϋποθέσεις και όρια της συγκρισιμότητας λογοτεχνίας και μουσικής (στο επίπεδο της δομής και οργάνωσης, όχι σε αυτό της θεματικής). Διαμεσικότητα και πολυμεσικότητα: αλληλεπιδράσεις μεταξύ των μέσων της λογοτεχνίας και της μουσικής και οι εκδηλώσεις τους.
5. Ο ρόλος της στιχουργίας και της μελοποίησης στον διαπολιτισμικό διάλογο μεταξύ της νεοελληνικής και άλλων –δυτικών και ανατολικών– παραδόσεων.
6. Στάσεις και διαθέσεις ποιητών/ποιητριών απέναντι στη μελοποίηση των έργων τους. Διαλογικές σχέσεις μεταξύ ποιητών, στιχουργών και μουσικών και εναλλασσόμενες ιδιότητες.
7. Η διεύρυνση των ορίων της λογοτεχνικότητας μέσα από τη στιχουργική παραγωγή. Η ανανέωση του κανονιστικού πλαισίου αντίληψης της λογοτεχνίας μέσα από το έργο συγκεκριμένων στιχουργών και μουσουργών. Η μελέτη έργων νεοελλήνων στιχουργών του 20ού και του 21ου αιώνα, στα οποία διακρίνονται λογοτεχνικές αρετές.
Οι ενδιαφερόμενες και ενδιαφερόμενοι δύνανται να καταθέσουν τίτλο και περιλήψεις εισηγήσεων (έκταση 100-120 λέξεις) έως τις 31 Ιουλίου 2024 σε αρχείο Word, το οποίο θα περιλαμβάνει επίσης το ονοματεπώνυμο, την ιδιότητα και σύντομο βιογραφικό σημείωμά τους (έκταση 50-70 λέξεις). Το αρχείο με όλα τα απαραίτητα στοιχεία θα αποστέλλεται στην ηλεκτρονική διεύθυνση του συνεδρίου synedriostihourgias[at]gmail[dot]com. Οι υποψήφιοι εισηγητές θα λάβουν απάντηση έως τις 15 Σεπτεμβρίου 2024. Το Συνέδριο θα πραγματοποιηθεί με φυσική παρουσία των εισηγητών.
Η Επιστημονική Επιτροπή Η Οργανωτική Επιτροπή
Πρόεδρος: Ευριπίδης Γαραντούδης Πρόεδρος: Δημήτρης Πρόκος
Μέλη: Θανάσης Αγάθος Μέλος: Παναγιώτης Μυλωνάκης
Δημήτρης Αγγελάτος
Παναγιώτης Βλαγκόπουλος
Αναστασία Γεωργάκη
Μαριάνθη Καπλάνογλου
Λάμπρος Λιάβας
Παναγιώτης Πούλος
Πολίνα Ταμπακάκη
Μάρκος Τσέτσος
Δείτε την Εγκύκλιο και εδώ.
