ΨΗΦΙΣΜΑ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΦΙΛΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΥ ΕΚΠΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΘΑΝΑΤΟ ΤΟΥ ΜΙΧΑΛΗ ΓΚΑΝΑ

Το Τμήμα Φιλολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ) εκφράζει τη βαθιά θλίψη του για την απώλεια του κορυφαίου Έλληνα ποιητή Μιχάλη Γκανά (1944-2024) και συμμετέχει στο πένθος της οικογένειάς του.

Μιχάλης Γκανάς
«Αν είναι να μιλήσει κάποιος ας πει για την αγάπη»

Η ποίηση του Μιχάλη Γκανά θεμελιώνεται στην ελεγειακή διάθεση, επειδή στο βάθος της εκφράζει σταθερά την ανέφικτη επιθυμία του μεγάλου νόστου, τον ατελέσφορο πόθο για την επανασύνδεση με τις ανθρώπινες και φυσικές ρίζες, για την ηδονική επιστροφή σε κάτι τόσο όμορφο, απαραχάρακτα αυθεντικό και οριστικά χαμένο: τον χωροχρόνο του παιδιού και των ανθρώπινων δεσμών του. Αυτή η ελεγειακή διάθεση απαλύνεται χάρη στη λειτουργία της μνήμης και των καλών αισθημάτων και επίσης μέσα από το ηθικό αίτημα: «Αν είναι να μιλήσει κάποιος ας πει για την αγάπη» – ο στίχος αυτός λειτουργεί ως επαναλαμβανόμενο μοτίβο στο σύνθεμα Παραλογή (1993), ενώ επίσης επαναλαμβάνεται στη συλλογή Άψινθος (2012). Έτσι το ενήλικο παιδί, ο ποιητής, μας μιλάει όχι μόνο για την απώλεια αλλά και για την αγάπη. Άλλοτε θερμότερη κι άλλοτε ψυχρότερη στην επιφάνειά της, άλλοτε αφημένη στην εξομολόγηση των πιο μύχιων αισθημάτων και άλλοτε συστρεφόμενη στον εαυτό της, σαν το φοβισμένο αγρίμι που κρύβεται στη μονιά του, η ποίηση του Γκανά αναμετρήθηκε με την εκφραστική οικονομία και την απλότητα και κατόρθωσε να τις κατακτήσει, αξιοποιώντας όσο κανένα άλλο σύγχρονο ποιητικό έργο και εκσυγχρονίζοντας την εκφραστική παρακαταθήκη και το ήθος του δημοτικού τραγουδιού.

Εκτός από ποίηση, ένα μεγάλο μέρος της οποίας περιλήφθηκε στη συγκεντρωτική έκδοση Ποιήματα 1978-2012 (Μελάνι, 2013), έγραψε και στίχους για τραγούδια γνωστών συνθετών, δημιουργίες που γνώρισαν μεγάλη απήχηση. Το 1994 έλαβε το Κρατικό Βραβείο Ποίησης για το βιβλίο του Παραλογή, τον Δεκέμβριο του 2011 το Βραβείο Ποίησης του Ιδρύματος Πέτρου Χάρη της Ακαδημίας Αθηνών για το σύνολο του έργου του, και το 2017 Ειδική Μνεία του περιοδικού Αναγνώστης για το βιβλίο του Ομήρου Οδύσσεια (Μεταίχμιο, 2016).

Ο Μ. Γκανάς τίμησε με την παρουσία του το Colloquium του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών Κοραής (του Τομέα Νεοελληνικής Φιλολογίας του Τμήματός μας) τον Νοέμβριο του 2012, για μια διάλεξη και συζήτηση με φοιτήτριες και φοιτητές, η οποία ηχογραφήθηκε και ευελπιστούμε να είναι σύντομα διαθέσιμη στο ευρύ κοινό από την ιστοσελίδα του Εργαστηρίου Νεοελληνικής Φιλολογίας.

Το ήθος του, ποιητικό και ανθρώπινο, αποτελεί πνευματική παρακαταθήκη πολύτιμη και η αναγνωρισμένη ποιητική δημιουργία του θα συνεχίσει να είναι σημείο αναφοράς της νεοελληνικής μας λογοτεχνίας και αντικείμενο συνεχούς και συστηματικής σπουδής. Τα μέλη του Τμήματος Φιλολογίας του ΕΚΠΑ εκφράζουν τα ειλικρινή τους συλλυπητήρια στην οικογένειά του και τον αποχαιρετούν με συγκίνηση και σεβασμό.